HAYVAN DENEYİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

Hayvanlar üzerinde deney gerçekleştirmek için alınacak izinler ve çalışma koşulları, genel olarak hayvan deneyi yapma hususunda yetkili kurum ve kuruluş olarak faaliyet göstermek için gerçekleştirilmesi gereken her türlü prosedür Deney Hayvanları Hakkında Yönetmelik

 Madde 9: Kuruluş İzni, 

Madde 10: Çalışma İzni, 

Madde 12: Çalışanlarla ilgili hususları düzenlemektedir. Hayvan deneyi yapmak isteyen kurum ve kuruluşların alması gereken izinler ve çalışanlarda aranan koşullar bu üç maddede ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Buna göre, bu üç madde uyarınca gerekli prosedürleri yerine getirmeden yetkisi olmadığı halde firmaların başvurusu üzerine veya kendiliğinden hayvanlar üzerinde deney yapacak olan kurum ve kuruluşlar yetkisi olmadığı halde hayvan deneyi yapan kurum ve kuruluşlar kapsamında değerlendirilirler ve H.K.K madde 28. fıkra 1. bent f uyarınca idari para cezasına tabi tutulurlar. Madde 13 ise Deney Hayvanlarını Kullanan Kuruluşların hayvanları deneysel veya bilimsel amaçlarla kullanan kuruluşların Yönetmeliğin 6. maddesinde düzenlenen koşullara uyması gerektiği hususları düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 5. maddesi hayvanların kullanılabileceği deneysel veya bilimsel çalışmaları özetlemektedir. Buna göre, bu maddede sayılanlar dışında hayvanlardan deney hayvanı olarak yararlanılamayacaktır. Madde hükmünde diğer bilimsel çalışmalar teriminin kullanılması, hayvanların deney olarak kullanılmasının sınırını tam ve kesin olarak çizmemektedir. Her ne kadar madde içinde hayvanların deney hayvanı olarak kullanılabileceği alanlar şıklar halinde sayılsa da, başlıkta kullanılan diğer bilimsel çalışmalar tabiri hayvanları kanunla belirlenen alanlar dışında da deney hayvanı olarak kullanma sonucunu doğurur ve doğurmaktadır. Bu diğer kelimesi kullanılmayarak başlığın hayvanların kullanılabileceği deneysel ve bilimsel çalışmalar şeklinde düzenlenmiş olması hayvan koruma amacına tam olarak uygun olacaktır. Bu durumda hayvanların kullanılabileceği deneysel ve bilimsel çalışmalar kanunla kesin olarak belirlendiği için bu sınırını ve tanımın dışına çıkılarak hayvanlardan kanunun öngörmediği alanlarda yararlanmanın önü kesin olarak kapatılacaktır.

Madde 6. ise deneylerde kullanılacak hayvanların bakımları ve barınmaları gibi önemli hususları düzenlemektedir. Bu durumda yukarıda da örneği verildiği üzere deney hayvanı olarak kullanılan tavşanın 45x60 boyutlarındaki bir kafeste tutulması ve kanunla ve yönetmelikle öngörülen bakım koşullarına uyulmaması hukuka aykırılık teşkil edecek ve hukuka aykırı davranan kurum ve kuruluşa H.K.K. madde 28. fıkra 1. de belirlenen cezai hükümler uygulanacaktır.

UYARI: bu metin "earthlings" müstear adını kullanan, gerçek kişi hayvan hakları savunucusu olan Ankara Hukuk mezunu hukukçunun hayvan haklarına yönelik 2008 tarihli hukuki çalışmasından alıntıdır. Tüm hakları mahfuzdur. Yalnızca hak sahibi olarak earthlings bu metinden yararlanabilir, kullanabilir, alıntılayabilir ve yayınlayabilir. Earthlings müstear adlı gerçek kişi hariç, kimse bu blog’da yer alan bu metinleri kullanamaz. Bu metin tamamen ve kısmen hiç bir şekilde alıntılanamaz, başka bir yerde yayınlanamaz, kullanılamaz. Hukuka aykırı davranılarak alıntılanması ve başka herhangi bir mecrada yayınlanması halinde yasal yollara başvurulacaktır. 

Staj bitim tezinin tamamı bu linkte: AVUKATLIK STAJ BİTİM TEZİ

HAYVAN DENEYLERİNDE ETİK KURUL VE DENETİM MEKANİZMASI

• H.K.K bu hükmünün uygulanabilmesi yine, ancak, çok faal işleyen bir denetim mekanizması ile mümkündür.
• Bir diğer husus da yetkisi olmadığı halde hayvan deneyleri yapan kurum ve kuruluşlarla ilgilidir. Kanunun bu hükmünün lafzı gayet açık ve yoruma mahal bırakmayacak kadar net olmasına rağmen maalesef bu kural da çiğnenerek hayvan korumada başarısızlığa neden olmaktadır. Şöyle ki, söz konusu hayvan deneylerini yapacak olan kurum önceden yukarıda sayılan prosedürlere uygun olarak gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra hayvan deneylerini yapabilmektedir. 
• Buna göre, önceden gerekli işlemleri yapmayan ve kanunen hayvan deneyleri yapma yetkisi bulunmayan kurum ve kuruluşlar çoğu zaman firmalar tarafından yapılan başvurular üzerine yetkisiz oldukları halde, yetkiliymiş gibi bu başvuru üzerine hayvan deneyleri gerçekleştirebilmektedirler. Yani, hayvan deneyi yapabilmek için önceden hayvan deneyi yapmak yetkisine sahip olmak gerekmektedir. 
• Etik kurulu oluşturmadığı, gerekli prosedürleri uygulamadığı ve kanunen hayvan deneyi yapma yetkisinin bulunmadığı halde hayvan deneyleri yapan kurum ve kuruluşlara H.K.K. madde 28. fıkra 1. bent f. uyarınca 1000 YTL idari para cezası tatbik edilmektedir. H.K.K.da yer alan her türlü yaptırım yetersiz olduğu gibi bu yaptırım da tabi ki yetersizdir, caydırıcı değildir. Öyle ki, bu 1000 YTL idari para cezası ödeyeceğini düşünen herkes, her türlü kurum ve kuruluş yetkili olmadığı halde cezanın miktarının ve genel olarak kendisinin yetersiz olması hasebiyle hayvan deneyleri yapabilecektir. Hayvan deneyi yapmakta bir beis görmeyecektir.
• Özellikle, kimya deneylerinin yapıldığı laboratuarların denetiminin çok yüksek seviyede yapılması gerekmektedir. Bu laboratuarlara firmalardan LD 50, Draize gibi ölümcül hayvan deneyleri testlerinin yapılması başvurusu gerçekleştiğinde söz konusu bu laboratuarların ne gibi tepkiler verdiği, nasıl davrandığı tam olarak bilinmemektedir. Kimya laboratuarlarında hizmetleri arasında gösterilmemesine rağmen firmaların bu laboratuarlara hayvan deneyi talebiyle başvuruda bulunması halinde ne gibi tepkilerin verildiği, yetkili olmadığı halde hayvan deneyi yapıp yapmadığı hususlarının dikkatle araştırılması gerekmektedir. Üniversitelerin Kimya bölümlerinin laboratuarları gerekli denetim mekanizması işletilerek denetlenmek zorundadır.
•  Çünkü bu tür kurumların kendilerini yetkileri olmadığı halde zaten analizler yaptığını hayvan deneyi de yaparsa her hangi bir sakıncasının olmayacağını düşünerek yetkisi olmadığı halde hayvan deneyleri yapmaları ihtimali çok güçlüdür. Kimi hukukçunun bile H.K.K. ve genel olarak Hayvan Hakları Mevzuatı konusunda yeni gelişen, yeni düzenlemeler yapılan bir alan olması hasebiyle bilgi yoksunu olduğu bu dönemlerde bilim adamları ve yukarıda bahsi geçen kimya laboratuarlarının bu düzenlemelerden haberdar olmaması muhtemeldir.
•  Bu nedenle H.K.K. un sadece hukukçulara değil, toplumun her kesimine duyurulması, toplumun bu alanda eğitilmesi gerekmektedir. Bu noktada yine en önemli görev görsel ve yazılı basına düşecektir. Ayrıca, bu kanunun tamamı veya ilgili maddeleri broşür halinde getirilerek söz konusu laboratuarlara, eğitim kurumlarına dağıtılabilir. 
• Bu şekilde, söz konusu bu şahıs, bilim adamları ve kurum, kuruluşlar bilinçlendirilir. Yetki sınırları konusunda bilgi sahibi olmaları sağlanarak yetkileri olmadığı halde hayvan deneyleri yapmaktan alıkonurlar. Böylece en temel hak olan yaşam hakkının hayvanların elinden bilinçsizce ve bilinçli olarak çekilip alınması hukuk yoluyla engellenmiş olur.

UYARI: bu metin "earthlings" müstear adını kullanan, gerçek kişi hayvan hakları savunucusu olan Ankara Hukuk mezunu hukukçunun hayvan haklarına yönelik 2008 tarihli hukuki çalışmasından alıntıdır. Tüm hakları mahfuzdur. Yalnızca hak sahibi olarak earthlings bu metinden yararlanabilir, kullanabilir, alıntılayabilir ve yayınlayabilir. Earthlings müstear adlı gerçek kişi hariç, kimse bu blog’da yer alan bu metinleri kullanamaz. Bu metin tamamen ve kısmen hiç bir şekilde alıntılanamaz, başka bir yerde yayınlanamaz, kullanılamaz. Hukuka aykırı davranılarak alıntılanması ve başka herhangi bir mecrada yayınlanması halinde yasal yollara başvurulacaktır. 

Staj bitim tezinin tamamı bu linkte: AVUKATLIK STAJ BİTİM TEZİ