Hijyen ve Sanitasyon 8. Ünite

Hijyen ve Sanitasyon isimli ders kitabından alıntı, ders çalışırken aldığım notlar:

`HİJYEN VE SANİTASYON

 Ünite 8: Özel Konularda Hijyen - son ünite

Hijyen, sağlığı olumsuz yönde etkileyen etkenlerin kontrol altına alınması ile ilgili uygulamalarıdır. Bu bağlamda sağlığı etkileyen etkenler şunlardır: Fiziksel etkenler, Kimyasal etkenler Biyolojik etkenler, Çevredeki ve yaşam alanlarının ergonomik özellikleri, Psikososyal etkenler.

Hijyen eğitiminin zorunlu olduğu iş kolları ise şunlardır: gıda üretim ve perakende iş yerleri; insani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri; kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve pirsing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları; otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi işlerdir.

Kronik Sağlık Sorunlarında Hijyen
Diyabetes mellitus (DM), pankreasın insülin adı verilen hormonu yeterli miktarda üretememesi ya da vücuttaki hücrelerin insülini yeterli düzeyde kullanamaması sonucu oluşan, ömür boyu devam eden, kronik bir hastalıktır.

Kangren; doku ve organlara kan taşıyan damarların herhangi bir sebeple görevini yerine getirememesinden dolayı hayati fonksiyonlarını kaybetmeleridir. Bu nedenlerden dolayı, diyabetik hastaların kişisel hijyenleri, özellikle ayak hijyenleri çok önemlidir.

Sağlıkla İlgili Özel Dönemlerde Hijyen
Menstruel (Adet) döngü, ergenlik dönemine giren kadınların ovumlarında (yumurtalık) ve buna bağlı olarak uteruslarında (rahim) meydana gelen değişiklikler sonucu ortaya çıkan döngüdür.

Kadınlarda menstrüel döngünün geç döneminde ortaya çıkan, memelerde şişkinlik, baş ağrısı, halsizlik, kilo alımı gibi fiziksel; depresif duygu durumu, gerginlik, sinirlilik, huzursuzluk gibi ruhsal belirtilerle kendini ortaya koyan tabloya ise “Premenstruel Sendrom (PMS)/Adet Öncesi Gerginlik Sendromu/Regl Sendromu” denir. Bu genellikle mensturasyonun başlamasıyla ortadan kalkar.

Tuvalete girmeden önce ve çıktıktan sonra, ped değiştirmeden önce ve sonra el sabun ve su ile iyice yıkanmalıdır.

Vücutta genel şişlik (ödem) olanlarda tuz kısıtlanmalıdır. Yine diyette kırmızı et azaltılmalı, sebze ve meyve tercih edilmelidir.

“ Güvenli Annelik Programı” geliştirilmiştir.

 Gebelik Öncesi dsağlık himeti:
Gebelikten 3 ay önce, hekim önerisi ile demir ve folatın (folik asit) kullanılması,

Doğumda sağlık hizmeti:

Doğum sonrasında sağlık hizmeti:
Gebelik döneminde zayıflamak için rejim yapmak, ibadet amacıyla oruç tutulması sakıncalıdır.

Gebelerin enfeksiyon hastalıklarından korunması önemlidir. Bu nedenle el yıkama ve kişisel hijyen alışkanlıkları çok önemlidir. Bununla birlikte hekim önerilerine uygun grup (influenza) gibi aşılar yapılabilir.Gebelerin enfeksiyon hastalıklarından korunması önemlidir. Mutlaka tetano aşısı yapılmalı.

Sağlık Amaçlı Kullanılan Araçların Hijyeni (Kontakt Lens, Takma Diş, Kulaklık, Gözlük) Kornea, gözün en ön kısmında yer alan, ışığı odaklama görevi olan ve gözü dış etkenlerden koruyan, eğilimli, bombeli saydam tabakasıdır. Sklera ise, gözün dışarıdan görülen beyaz ve sert tabakasıdır.

Cep telefonları elektrik prizinde şarja bağlı iken kullanılmamalıdır. Cep telefonları ile konuşma süresi kısa tutulmalıdır. Bunun için önerilen süre bir kulak için “6” dakikayı aşmamaktır. Cep telefonu kullanırken kablolu kulaklık kullanılmalıdır. Kablolu kulaklık kullanırken cep telefonu cihazı vücuttan uzak tutulmalıdır. Bluetooth kulaklar da iletişimlerini radyofrekans üzerinde yaptıkları için tercih edilmemelidir.

Cep telefonundan yayılan elektromanyetik alanın vücutta soğrulmasının ölçüsüne “SAR (Specific Absorption Rate)” denir. Avrupa Birliği standartlarında bir cep telefonunun kabul edilebilir SAR değer_ 10 gram dokuda 2 W/kg’dir. SAR değeri düşük cep telefonu cihazları tercih edilmelidir.

 Öğretimde temel hedef bilginin aktarılan/verilen bireylerce öğrenilmesidir. Eğitimde ise, aktarılan bilgiye bağlı olarak olumlu yönde ve istenilen davranış değişikliğini oluşturmak hedeflenir.

“Akut” terimi “kısa zamanda başlayan” ya da “kısa süreli” hastalıkları tanımlamak, bazen de her ikisi için de kullanır. “Kronik” terimi ise “daha yavaş başlayan veya uzun zamanda başlayan” ya da “uzun süreli” hastalıkları, bazen de her ikisi için de kullanır.

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) biyolojik, kimyasal ve fiziksel etkenlerin kanser yapıcı (kanserojen) etkilerini sınıflandırmıştır. Bu göre; • Grup 1. İnsanda kesin kanserojen • Grup 2A. İnsanda muhtemelen/büyük olasılıkla kanserojen • Grup 2B. İnsanda şüpheli kanserojen • Grup 3. İnsanda kanserojen değil (hayvan deneylerinde kanserojen etkiler bulunmuş) HAYVAN DENEYLERİNE HAYIR! • Grup 4. İnsanda kanserojen değil şeklinde sınıflandırılmıştır.


 Aşağıdakilerden hangisi Hijyen Eğitimi Yönetmeliği’ni çıkaran ve yürütülmesinden sorumlu olan bakanlıklardan biridir?

e. İçişleri Bakanlığı

Hac ibadeti için yurtdışına gidecek yaşlılara hangi aşı yapılmaktadır?
c. Meningokok

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) sınıflamasına göre yüksek gerilim hattından kaynaklanan elektromanyetik alanlar hangi sınıfta yer almaktadır?

b. Grup 2A

Bu programda kadının sağlıklı bir şekilde gebeliğe başlaması, sürdürmesi ve doğumunu yapabilmesi için sunulması istenen sağlık hizmetleri ise şunlardır:
Gebelik Öncesi:

• Aile planlaması hizmetlerinin var edilmesi, sunulması, danışmanlık hizmetlerinin verilmesi, eğitimlerin yapılması,
• Gebeliğin planlanması ile ilgili eğitimlerin verilmesi,
• Kadında var olan hastalıkların enfeksiyon ve kronik hastalıkların kontrolü ve tedavisinin sağlanması,
• Beslenme eğitiminin yapılması,
• Gebelikten 3 ay önce, hekim önerisi ile demir ve folatın (folik asit) kullanılması,
• Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi, kontrolü ve tedavilerinin sağlanması,
• Tetanoza karşı bağışıklamanın yapılması,
• Gebeliğe hazırlama ve ilgili eğitimlerin verilmesi,

Aşağıdakilerden hangisi, aktarılan ve algılanan bilgilerin hem kendi toplumsal ve kültürel yapısından, hem de diğer toplumlar ve kültürel özelliklerinden etkilenerek kişide oluşan, oluşturulan, kazandırılan düşünce, duygu ve değer yargıları gibi özelliklerdir?

b tutum`

Hijyen ve Sanitasyon - 7. Ünite

son iki ünite kaldı.
Hijyen ve Sanitasyon isimli ders kitabından alıntı, ders çalışırken çıkardığım notlar.

` Ünite7: İş Yeri Hijyeni

İş Sağlığı ve Hijyeni Tanımları ve Gelişimi
Uluslararası çalışma Örgütü (ILO) VE Dünya Sağlık Örgütü ortaklaşa olarak 1950 yılında iş sağlığını tanımlamış ve 1995’de revize etmiştir.
  fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal faktörlerden korunması iş sağlığı

Çalışanların sağlıkla ilgili tehlike ve risklerden korunması, sağlıklarının geliştirilmesi, sağlık sorunlarının incelenmesi, varsa erken tanı ve etkin tedavilerinin yapılmasıyla uğraşan tıbbi yönüne iş hekimliği denir.

İş yerindeki ve iş yeri ortamındaki sağlığı ve güvenliği etkileyen teknik koşulların ve etkenlerin değerlendirilmesi, bunların kontrol altına alınması, iş yerinin sağlıklı ve güvenli olmasının sağlanmasına ise iş hijyeni adı verilir.

  fiziksel etkenlerdir. Bunlar:  Termal Konfor- nem, sıcaklık, soğuk, ısıtma, havalandırma  Aydınlatma  Basınç  Gürültü  Titreşim  İyonize Radyasyon  Non-iyonize Radyasyon

sıvı kaybı - dehidrasyon
Sıcak ortamda uzun süreli olarak çalışanlar, zaman içinde sıcak ortama alışmasına aklimatizasyon denir.
soğuk, sıcaklık, nemlilik, hava akımı, gürültü,

 Nem düzeyi ölçümü kata termometre, prikrometre cihazı ya da higrometre ile ölçülür.

Hava akımı Anemometre ile ölçülür.

Ortamdaki nem ve hava akımını dikkate alan değerlendirmeye etkin sıcaklık değerlendirmesi denir.

desibel olarak ses şiddetini ölçerler
Elektromanyetik Alan (EMA): Elektrik akımının geçtiği her yerde elektromanyetik alan (EMA) meydana gelir. Titreşim (Vibrasyon):

Basınç: Yüksek basınç, özellikle su altı iş yerlerinde ve tünel yapımında sorunludur. Yüksek basınçlı yerlerde vücutta dokularda oksijen oranının azalması durumu olan hipoksi oluşur. Düşük atmosfer basıncı ise yüksek rakımlı yerlerde olur.

İş Yeri Ortamında Kimyasal Etkenler ve Kontrol Altına Alınması Kimyasal etkenleri 5 grupta inceleyebiliriz: 1. Metaller 2. Solventler 3. Gazlar 4. Asit ve Alkaliler 5. Pestisitler

solventler - Bu maddelerin çoğu merkezi ve periferik (beyin ve omurilik dışındaki sinir sistemi) sinir sistemi üzerine etkilidir. organik çözücüler, petrol vs gibi
basit boğucu gazlar - metan, karbondioksit,
kimyasal boğucu gazlar - Karbonmonoksit, siyanür, hidrojen sülfür

Basit veya kimyasal boğucu gazlar dışında bazı gazlar ise (azotoksitleri, kükürtdioksit vb.) su ile karşılaştıklarında asit oluştururlar.

Hidroklorik asit, nitrik asit ve sülfirik asit, asitlere; sodyum hidroksit, amonyak vb. kimyasal maddeler de alkali maddelere örnektir.
biyosidal ürün - hayvan bitki ve insana zarar veren toksik maddeler

İş Yeri Ortamında Biyolojik Etkenler ve Kontrol Altına Alınması

Herhangi bir enfeksiyona, allerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmalara, hücre kültürlerine ve insan endoparazitlerine biyolojik etken;

çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesine hücre kültürü;

genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlıklara mikroorganizma denir. Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğine patojenite;

 bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğine ise virulans denir.

Ülkemizde iş yerlerinde biyolojik etkenlerin kontrol altına alınması amacıyla “Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır.

4 grup biyolojik etken

hafiften ağıra doğru.

TOZLAR
 İnert tozlar: Alındığında vücutta herhangi bir reaksiyona girmeden vücudun savunma sistemi ile vücut dışına taşınan tozlardır. Baryum, demir tozu

Toksik tozlar: Vücuda alındıklarında vücuda dağılarak değişik doku ve organlarda toksik etki gösteren tozlardır. Kurşun, krom, cıva, kadmiyum, nikel

Fibrinojenik tozlar: Havadaki mermer, taş, maden ve kömür ocağı, cam sanayi gibi işlerde çalışanlarda silis, kömür tozları gibi tozların solunması sonucu akciğerlerde bu tozlar birikir.

Kanserojen tozlar: Solunumla alanın tozlar başta akciğer olmak üzere diğer organlarda da kansere neden olabilir.- krom, nikel, kadmiyum gibi asbest

Alerjik tozlar: Havada bulunan bu tür tozlar, solunum yollarında spazma- bir kas ya da kas grubunun aniden ve istemsiz olarak kasılması- neden olarak astım benzeri tabloya neden olabilirler.


Tozlara karşı alınabilecek önlemler şunlardır: 1. Teknik Önlemler  İkame: Zararlı, tehlikeli bir madde veya yöntem yerine daha az zararlı ya da zararsız madde veya yöntem kullanılması.  Havalandırma: İş yeri ortamında ortaya çıkan tozun ortamdan uzaklaştırılmasıdır.  Islak-Yaş Yöntem: Toz kaynağına su püskürtülmesi ile tozlanmanın önüne geçilmeye çalışılmasıdır.  Kapatma: Tozun çıktığı alanın kapatılmasıdır.  Ayırma: Tozlu bir işlemin, diğer çalışma alanlarının dışında başka bir yerde yapılmasıdır. 2. Tıbbi Önlemler  İşe Giriş Muayenesi: İş yeri hekimlerince yapılan, çalışanın işe kabulünden önce adayın işe sağlık açısından uygun olup olmadığının değerlendirilmesidir.  Periyodik (Aralıklı) Muayene: İş yeri hekimince çalışanın belirli aralıklarla standart muayenelerinin yapılmasıdır.  Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı: O iş için gerekli maske, gözlük, baret, giysi, eldiven vb. donanımların kullanılmasının sağlanmasıdır.  Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanmalıdır.  Sigara gibi alışkanlıkların önlenmesi, kullananların ise bırakmaları konusunda desteklenmelidir. İş Yeri Ortamında Ergonomik Koşullar ve Kontrol Altına Alınması


Ergonomi, çevrenin, yaşam ve çalışma koşullarının insan özelliklerine uygun hale getirilmesi olarak tanımlanmaktadır.

 Ergonomi 3 bölümde incelenir: 1. Fiziksel Ergonomi 2. Bilişsel Ergonomi 3. Örgütsel Ergonomi

İş Yeri Ortamında Psikososyal Etkenler ve Kontrol Altına Alınması

 İş yeri ortamında, işveren, çalışanlar, hizmet alanlar ve diğer insanlar arasındaki ilişkiler iş yeri ortamının psikososyal yapısını oluşturur.

işyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi

 Müsaade Edilen Azami Konsantrasyon (MAK) Aşılması durumunda akut toksik belirtiler ortaya çıkabilir.


 Eşik Sınır Değer (ESD)
İş yeri havasında var olup, 8 saat veya haftada 40 saat çalışma süresi içinde maruz kalındığında tüm işçilerin sağlığına zarar verdiği kabul edilen değerdir. Çalışma süresi içinde bazı zamanlarda aşılması tehlike oluşturmaz, önemli olan ortalama değerin ESD düzeyini aşmamasıdır. Günlük uygulamalarda daha çok ESD kullanılmaktadır.


Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerin kanserojen sınıflandırılmasına göre "Grup 2B" ne anlama gelmektedir?
İnsan için Şüpheli Kanserojen


İş yeri ortamında sağlığı etkileyen faktörler içerisinde en fazla rastlanılan fiziksel etkenlerden termal konfor aşağıdaki hangi şıkta tam verilmiştir?

İş yeri ortamında sağlığı etkileyen faktörler içerisinde en fazla rastlanılan etkenler fiziksel etkenlerdir. Bunlar:
• Termal Konfor
• Nem
• Sıcaklık
• Soğuk
• Isıtma
• Havalandırma

• Aydınlatma
• Basınç
• Gürültü
• Titreşim
• İyonize Radyasyon
• Non-iyonize Radyasyon

Aşırı sıcaklığa bağlı ortaya çıkan sağlık sorunları şunlardır:

• Tansiyon düşmesi
• Baş dönmesi
• Aşırı terleme ve tuz kaybıyla oluşan ısı krampları
• Konsantrasyon bozuklukları
• Konvülziyon
• Aşırı uyku hâli
• Yorgunluk
• Vücut direncinin düşmesi
• Çalışma veriminin düşmesi
• Kaşıntıya yol açan kırmızı lekelerin oluşması
• Moral bozukluğu
• Aşırı duyarlılık ve endişe
• Vücut sıcaklığında aşırı yükselme (Özellikle 41 °C’nin üzerinde ısı çarpması, koma ve ölüm görülür.)

• Çok düşük frekanslı kaynaklardan meydana gelen EMA (ÇDF-EMA)
• Yüksek frekanslı ve özellikle haberleşme sistemlerinden kaynaklı EMA (RF-EMA)

Hem ÇDF-EMA, hem de RF-EMA Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nca (IARC) Grup 2B kanserojen olarak sınıflandırılır 

Biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre 4 risk grubuna ayrılır:

• Grup 1 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalık yapmayan biyolojik
• Grup 2 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan (insandan insana bulaşmayan), etkili korunma veya tedavi olanağı bulunan biyolojik
• Grup 3 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olan, topluma yayılma riski bulunabilen (insandan insana bulaşabilen), etkili korunma veya tedavi olanağı olan biyolojik
• Grup 4 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, insandan insana bulaşabilen (topluma yayılma riski yüksek olan), etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenlerdir.`

Hijyen ve Sanitasyon - 6. Ünite

`Ünite 6:
Toplu Yaşam Ortamları ve Hijyen


Konut Hijyeni Ve Sağlığı
Ekistiks: İmar planlaması ve insan yerleşim bilimi olarak tanımlanır.
Sağlık açısından bir konutun taşıması gereken özellikler şunlardır.  Temel fizyolojik gereksinimler sağlanmalı,  Temel psikolojik gereksinimler sağlanmalı,  Bulaşıcı hastalıklara karşı korumalı,  Kazaları önlenmeli,

Okul Hijyeni
Okul hijyeni okuldaki fiziksel, kimyasal, biyolojik koşulların sağlıklı hale getirilmesini amaçlar.

 Üç Bileşenli Model: 1980’lere kadar uygulanan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri ve sağlıklı çevre modelidir.  Sekiz Bileşenli Model: 1980’lerden sonra kullanılan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri, sağlıklı okul çevresi, fiziksel eğitim ve beslenme hizmetleri sağlanmasını içeren modeldir.  Çok Bileşenli Model: Günümüzde yapılmaya ve uygulanmaya çalışılan okul sağlığını sadece okul ve okul içerisindeki yönetim birimleri içerisine hapsetmeyip fiziksel, kimyasal ve psikososyal çevreyi bir bütün olarak ele alan çok kapsamlı ve bütüncül uygulama modelidir.
 Toplum Sağlığı Merkezleri, Aile Hekimliği Birimleri, Halk Sağlığı Merkezleri ilk başvuru olarak adlandırılan birinci basamak sağlık kuruluşlarıdır. Devlet Hastaneleri ve yataklı hizmet sunan sağlık kuruluşları ikinci basamak sağlık kuruluşlarıdır. Üst düzeyde uzmanlaşmış sağlık kuruluşları üçüncü basamak sağlık kuruluşları olarak adlandırılır.

Hastanelerde Biyolojik Etkenlerin Kontrol Altına Alınması Ve Sağlık Açısından Uygun Hale Getirilmesi Hastalığa yol açabilecek miktarda biyolojik etken içeren atıklar enfeksiyöz atıklar olarak adlandırılır.`

Yiyecek-İçecek Üreten Ve Satan Yerlerde Hijyen İlkeleri
Gıdalardan kaynaklanan riskler fiziksel, kimyasal ve biyolojik riskler olmak üzere aşağıdaki şekilde sıralanır.  Fiziksel Riskler  Kimyasal Riskler  Mikrobiyolojik Riskler

Mikrobiyolojik ve toksik hastalık etkenlerini ısırmak suretiyle deri altına bırakan ya da vücutlarının dış kısmında bulunan hastalık etken maddelerini derinin üzerine bulaştıran omurgasız eklembacaklılara ve kemirgenlere vektör adı verilir.
Sinekler, İshal, dizanteri; Sivrisinekler, sıtma; Bit, Tifüs; Pire, veba; Kene, kırım Kongo kanamalı ateş; Kemirgenler, fare ısırığı hastalığı olarak sıralanır.

Vektör Ve Kemirgenlerle Mücadelede Kullanılan Maddeler
Pestisit tanımı içerisinde yer alan özel ürünler şunlardır. İnsektisit: Böcek öldürücü, Herbisit: Zararlı otları öldüren, yok eden, Fungusit: Mantarlara ve küflere karşı etkili olan, Rodentisit: Fare ve kemirgenleri öldürücü, Akarisit: Akarları (kene, uyuz etkeni gibi eklembacaklı canlılar) öldürücü, Mollusit: Sümüklü böcek gibi yumuşakçaları öldüren, Nematosit: Solucanları öldüren,

Biyoharmolojik açıdan bir konutta kişi başına olması gereken en az hava miktarı ne kadardır?
e. 10m3

Sağlık hizmetlerinin sunulduğu sağlık kurumlarında fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik koşulların uygun hâle getirilmesi kurumun sağlıklı ve hijyenik hizmet etmesine olanak sağlar.

kalıcı etki, residüel etki denir klor

Bulaştırdığı hastalıklar arasında veba, tifüs, Riketsiyal çiçek, Weil hastalığı, Hanta virüs hastalığı, Leptospira, Salmonella, Trişinozis sayılabilir.

Biyoharmoloji, canlıların yaşam sürecinde her türlü doğal ve yapay olarak oluşmuş fiziksel çevre ile kullanıcı arasındaki uyumu araştıran, inceleyen, çözüm önerileri üreten ve bu bilgileri yapı veya binaya uygulayan bilim dalıdır.

Kimyasal Riskler: Son dönemlerde üzerinde en çok tartışılan konulardandır. Gıdalardaki kimyasal riskler mikotoksinler gibi mantarların ve küflerin ürettiği kanserle ilişkili doğal toksinler ile arsenik, civa, kurşun, dioksin, kadmiyum gibi ağır metaller, gübre kalıntıları, pestisit ve hayvanlarda hastalıkları için kullanılan veterinerlik ilaçların kalıntıları başlıcalarındandır. Yine son zamanlarda koruyucu, raf ömrünü uzatıcı, renk ve tad verici, küflenmeyi veya bozulmayı önleyici vb. amaçlarla gıdaların içerisine katılan gıda katkı maddeleri de bu grupta yer almaktadır.

Bir veya birden fazla aktif madde içeren, kullanıma hazır hâlde satışa sunulmuş, kimyasal veya biyolojik açıdan herhangi bir zararlı organizma üzerinde kontrol edici etki gösteren, hareketini kısıtlayan, uzaklaştıran, zararsız kılan, yok eden aktif maddelere ve müstahzarlarına biyosidal (canlıkıran) ürün adı verilmiştir.


Yarılanma ömrü: Kimyasal maddelerin, azalma süreleri ile ilgili olarak, baştaki miktarlarının yarısına düşmesi için geçen zamana yarılanma süresi adı verilir.`

Hijyen ve Sanitasyon isimli ders kitabından alıntıdır.

Hijyen ve Sanitasyon - 5. ünite

earthlings hayvan haklarıyla ilgili en etkili belgesel

ankara hukuk mezunu bir hukukçuyum bilindiği üzere, hayvan hakları ve hayvan hakları ihllerleri ile ilgili bilgilendirme/ bilinçlendirme yapmakta olduğum bu sitede, hayvanlara daha çok yardım edebilmek için eğitim almakta olduğum veteriner sağlık bölümü sayesinde artık hayvan sağlığı ile ilgili de bilgilendirme/ bilinçlendirme yapabileceğim inş.

hukuk öğrencisiyken notları a4 kağıtlara alır, not ve kitapları okurken altlarını envai çeşit kalemle çizerdim.

artık gelişen teknolojiyle birlikte ders çalışma yöntemleri/ şekli de değişmiş oldu.

anadolu üniversitesinin aöf bu alanda en kaliteli ve öğrenciye en geniş imkanları sunan bir fakülte diyebilirim.

kampüs bölümünde çok sayıda ders çalışma olanağı mevcut. 

bu sene aldığım dersler

ders çalışmak için kaynaklar

internet üzerinde ders kitaplarını okuyup, yine internet üzerinde soru ve alıştırma çözebiliyor, ders çalışırken aldığım notları doğrudan buraya ekleyebiliyorum.

bunlar teknolojinin olumlu yönleri ancak bana göre olumsuz yönleri daha fazla. 

herhalükarda ileride amish olma planım devam ediyor.

------------------------------------------------

Ünite 5: Gıda Hijyeni 

Sterilizasyon: kuru ve nemli

Nemli sterilizasyon genel olarak 121 santigrat derecede 15 dakika veya buna eş değeri bir ısıl işlemin uygulanması şeklinde yapılır.Bu işlemde, ortamda bulunan mikroorganizmaların vejetatif ve spor formları da dâhil tamamı öldürülmektedir. Sterilizasyon uygulama biçimine göre kuru ve nemli olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.Kuru sterilizasyon kuru hava sterilizatörü ya da etüv adı verilen cihazlar ile yapılmaktadır. Genel olarak 175° C’de ortalama 1 saat süren bir işlemdir. Bu işlem esnasında mikroorganizmalar yüksek sıcaklıkta hasara uğramakta ve fonksiyonlarını kaybetmektedirler.

Sağlık açısından güvenli bir ürün elde etmek için, üründe konserve gıdalarda önemli bir sağlık sorunu olan canlı Clostridium botulinum sporunun kalmaması gerekmektedir. 

Spor Formu: Mikroorganizmaların uygun olmayan dış ortamlarda kendini korumak üzere geçiş yaptığı formdur. Her mikroorganizmanın sporlanma özelliği yoktur. Kuraklık, sıcaklık ve ultraviyole ışınlarına dayanıklı bir formdur. 

Pastörizasyon: 

Pastörizasyon işleminin uygulanmasında hedef alınan mikroorganizma ısıya dirençli olan Coxiella burnetti’dir. 

Soğutma: Soğuk muhafaza işlemi genel olarak 0-4 °C’de yapılmaktadır.

Dondurma: Dondurma işleminde gıdalar öncelikle -35/-40 °C’lere kadar dondurulur, daha sonra ise -18 °C’de depolanır. 

Kurutma: Ürün içerisindeki suyun, ısı ile uçurularak belirli bir seviyeye düşürülmesi esasına dayanır.

 Işınlama: 

Kimyasal Koruyucular:

Gıda katkı maddeleri tek başlarına gıda olmayan gıdaya üretim, işleme gibi aşamalarda ilave edilen madde veya karışımlarıdır. 

Ransidite; her çeşit yağ ve yağlı ürünlerde oluşabilen kimyasal bir bozulmadır. Hidrolitik ransidite enzim yardımıyla sulu ortamda gerçekleşir. Oksijenin etkimesi ile meydana gelen acılaşmaya ise oksidatif ransidite denir.

Gıda Kaynaklı Hastalıklar ve Alınması Gereken Önlemler Salmonella spp.: Salmonella’lar insanlarda enterik ateş, septisemi ve gastroenterit olmak üzere 3 tip tabloyla seyredebilmektedir. çomak

Escherichia coli O157: uçları yuvarlak çomak asidorezistans değil

Asidorezistans; aside dirençli, simbiotik ise ortaklaşa yaşama durumu anlamına gelmektedir.

Agregatif; birleşme özelliğinde olan, kümeler halinde anlamına gelnmektedir.

Hemorajik Kolitis (HC): İnkübasyon süresi 3-9 gündür.

 Hemolitik Üremik Sendrom (HUS):

Bebek ve yaşlılar en önemli risk grubunu oluşturur. Yeni doğan çocuklarda böbrek yetmezliğinin başlıca nedenidir.

Brucella spp.: Bruselloz dünyanın pek çok ülkesinde insanlarda ve hayvanlarda Brucella spp. Tarafından meydana getirilen zoonoz bir enfeksiyondur. Malta Humması veya Dalgalı Ateş olarak bilinmektedir. hayvandan insana geçen, bulaşıcı hastalık.

Brucella spp.,;Hastalık insanlara çiğ veya pastörize edilmemiş infekte süt ve süt ürünleri ile bulaşabilmektedir. Diğer bulaşma yolları ise; organ nakilleri, cinsel ilişki ve anne sütüdür.

Tüberküloz: Kronik bir hastalıktır ve hem hayvan hem de insan sağlığını tehdit eder. Sığır tüberkülozu (M. bovis) kedini solunum yollarında gösterir. Bu bakımdan aerosol yolla bulaşma kaçınılmazdır. İnsanlarda enfeksiyon oluşturan en önemli araç enfekte ineklerden elde edilmiş ve pastorizasyona uğramayan sütlerdir.

Listeria monocytogenes:İnsanlarda görülen Listeriozis vakaları kontamine süt ve süt ürünleri, çiğ sebzeler, kavun, tüketime hazır et ve şarküteri ürünleri, deniz ürünleri ve kanatlı eti tüketimi ile meydana gelmektedir. Özellikle yeni doğanlar, hamile bayanlar, bağışıklık sistemi baskılanmış ve yaşlı bireylerde yüksek mortalite oranları görülmektedir.

Gıdalarda Kimyasal Madde Kalıntı Sorunları

 Pestisit Kalıntıları:Pestisitlerden en çok kullanılanı organik klorlu bileşiklerdir. Pestisitlerin insan vücuduna alınması sonucunda; karsinojenik etki (lösemi, testis kanserine neden olabilir), mutajenik etki (DNA’da değişiklik) ve tetatojenik etki (iskelet bozukluğu, göz küçüklüğü, yarık damak gibi olumsuz durumlar) gelişebilmektedir.

Hormon Kalıntıları:Gıdalar aracılığı ile bu hormonlar aşırı ve sürekli alındığında karsinojenik etki, hormonal dengede düzensizlik, iktidarsızlık, kısırlık ve alerji gibi olumsuz etkiler gözlenmektedir.

Antibiyotik Kalıntıları:

Ağır Metal Kalıntıları:Ağır metallerin bulaşma kaynakları; toprak, bitkiler, sular, tarım ilaçları ve üretim aşamasında kullanılan ekipmandır.Ağır metallerin bulaşma kaynakları; toprak, bitkiler, sular, tarım ilaçları ve üretim aşamasında kullanılan ekipmandır.

Gıdalarda görülen bozulmalar fiziksel, kimyasal, fizyolojik / biyolojik ve mikrobiyolojik bozulmalar olarak dört başlık altında değerlendirilebilir.

 

Gıda güvenliğinde mevzuat denilince ilk akla gelen ISO 22000-HACCP (Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları) standardıdır. İnsanların sağlıklı, güvenilir gıda tüketmesini sağlamak için üretimin tüm aşamalarını kontrol eden ve denetleyen bir sistemdir. 

Vejetatif Form: Bakteri ve protozoon gibi etkenlerin uygun ortamlarda beslenebildikleri ve üreyebildikleri normal vücut formlarıdır. Spor Formu: Mikroorganizmaların uygun olmayan dış ortamlarda kendini korumak üzere geçiş yaptığı formdur. Her mikroorganizmanın sporlanma özelliği yoktur. Kuraklık, sıcaklık ve ultraviyole ışınlarına dayanıklı bir formdur.

 

Antibiyotik uygulamalarından sonra beklenmesi gereken süre antibiyotik çeşidine göre değişmek üzere, son antibiyotik uygulamasından sonra genel olarak ette 28 gün, sütte 7 gün, yumurtada 7 gün yasal arınma süreleri beklenilmelidir. Antibiyotiğin uygulandığı günden yasal arınma süresine kadar geçen zamanda bu ürünlerin tüketilmesi yasaktır. 

go vegan

hayvansal ürün tüketmenin sakıncaları. hayvansal ürünlerde yüksek miktarlarda insan sağlığı için zararlı olan kalıntılar yer alıyor. 

kendi sağlığınız için bile vegan olmanız önerilir vegan hayvan hakları savunucusu hukukçu ve veteriner sağlık öğrencisi olarak tarafımdan.

Hijyen ve Sanitasyon - 4. Ünite

Ders Notları

`4. Ünite
Temiz Suyun Sağlanması ve Sanitasyon

SUYUN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ
Dünyayı diğer gezegenlerden ve uzay yapılarından ayıran en önemli özelliği hava (atmosfer) ile suyun olmasıdır.
 Su varlığı açısından değerlendirdiğimizde ülkemizin “su sıkıntısı olan bir ülke” olduğu söylenebilir.
 İnsanoğlu açlığa günlerce dayanabilirken susuzluğa en fazla 3-4 gün dayanabilmektedir.
Yine dünya nüfusunun %70’e yakını temiz sudan yoksundur.
Su kullanımı ve su ihtiyacının hesaplanması
Su kullanımı üç kategoride incelenebilir:
 • Primer kullanım: Suyun içme suyu olarak, kişisel temizlik, yiyecek ve içeceklerin hazırlanması ve yıkanmasında kullanılması,
• Sekonder kullanım: Suyun ev, işyerleri, toplu yaşam yerlerinde atıkların uzaklaştırılması, sanayide su gerektiren işlemlerin gerçekleştirilmesi (proses = işlem suyu) ve atıklarının uzaklaştırılması, yangınların söndürülmesinde kullanılması,
• Tersiyer kullanım: Doğal suların balıkçılık, denizcilik ve enerji için kullanılması, ayrıca yüzme ve eğlence, tarımsal sulama ve hayvancılıkta kullanılması,

Alıcı ortam: Sıvı veya katı kirleticilerin verildiği bölgelere, alanlara ve yerlere verilen addır.

Mikrobiyolojik Kirlilik:
Organik Maddelerden Kaynaklanan Kirlenme:
Radyoaktif Kirlilik:
Kimyasal Kirlilik:

Sular için uygulanan genel su arıtma isleminin aşamaları; süzme, flokülasyon, sedimentasyon, filtrasyon, havalandırma, dezenfeksiyondur.`

devam edecek.

Hijyen ve Sanitasyon - 3. ünite

tavşan, dovşan, bunny, rabbit

hayvanlara sadece hukuki açıdan değil, veterinerlik açısından da daha fazla yardım edebilmek amacıyla ikinci üniversite olarak veteriner sağlık ön lisans eğitimi aldığımı belirtmiştim.
halihazırda final sınavlarına hazırlanmakta olduğum bu dönemde ders çalışırken bu kısma not alacağım, gerekli bölümleri ekleyeceğim, böylece hem hayvan hakları savunucularını bu açıdan da bilgilendirmiş, hem daha akıcı ve zevkli bir çalışma olanağı edinmiş olacağım, hem de sınav öncesi okuyacağım notlar daha derli toplu bir şekilde yer almış olacak burada. her dersin kitabını üniteler şeklinde okuyup, her ünite sonunda soru ve alıştırmalar çözerek çalışmaktayım. buraya eklemek 2. dersin 3. ünitesinde aklıma gelmiş oldu, ancak sınavlar bitince diğer bir dersi ve bu dersin ilk iki ünitesinin notlarını da ekleyeceğim buraya inş.

3. ÜNİTE
KİŞİSEL HİJYEN UYGULAMALARI

  `Vücutla ilgili bir bölgenin etkili hijyenik önlemlerle korunması için o bölgenin anatomik yapısının ve görevlerinin bilinmesi önemlidir.
“sağlık hâlinin korunması, devam ettirilmesi ve hastalıkların engellenmesi amacıyla yapılan uygulamalar ve yardımcı koşulların hepsini birden kapsayan işlemlerin bütünüdür” şeklinde tanımı yapılan hijyenin, kişisel anlamda sağlanabilmesi için yapılabilecek her türlü faaliyete kişisel hijyen denilebilir.
Saçlar her gün, bu mümkün değilse 2 günde bir yıkanması gereklidir.
 Günde en az iki kez dişler fırçalanmalıdır.
Uyku hijyenini açıklayabilmek Daha rahat, kaliteli bir uykuya sahip olmak, uykuyla dinlenebilme düzeyini artırmak, gün içinde uyanık kalma süresini artırmak, uyku bozukluklarının sebebinin belirlenerek tedavi edilmesi için gerekli tedbirlerin alınması uyku hijyenini tanımlamaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi ellerdeki kalıcı florada bulunan mikroorganizmalardan biridir?

d. Staphylococcus epidermidis

tükürük:

Alınan gıdaların ıslatılarak kolayca öğütülmesine yardımcı olur. • Ağız boşluğunun pH oranını dengede tutarak dişleri ve diğer yapıları korur. • Ağızdaki yiyecek artıklarının, bakteriler için uygun ortam sağlamasına engel olur. • Kusma öncesinde bol miktarda salgılanarak ağız boşluğunun ve mukozasının zarar görmesini engeller. • Ağız içinin nemli tutulmasına ve rahat bir konuşmanın sağlanmasına yardımcı olur. • Ağız içinin kurumasına engel olması ağız kokusunun meydana gelmesini de engeller.

uyku hijyeni:

1. Vücudun sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. 2. Öğrenme gücünü ve belleği olumlu yönde etkiler. 3. Vücuttaki enerjinin korunmasını sağlar. 4. Gün boyunca oksijen tüketimi artan vücut, katabolik faaliyetlerde bulunmaktadır. Gece ise oksijen tüketimi azalarak anabolizma faaliyetlerine geçmektedir. Böylece gece boyunca büyüme hormonu salınımı artmakta ve protein yapımı sağlanmaktadır. 5. Kaslar gevşeyerek dinlenmeye geçmektedir. 6. Böbrek, karaciğer, bağırsak gibi iç organlarda fonksiyonlar yavaşlamaktadır. 7. Kortikosteroid ve adrenalin gibi yıkımlayıcı hormonların salınımı azalmakta, protein sentezi ve hücre bölünmesi artmaktadır.`

hijyen ve sanitasyon ders kitabından alıntıdır.

Oruç Aruoba ve Tavşan

tavşan vahşeti

`Birgün, geri çeviremeyeceğim birisi, bana bir tavşan yavrusu armağan etti—hem de iki kez: birincisi ilk günün sabahına ölü çıkınca, ikincisini getirdi. Ben de ‘tavşan beslemeğe’ başladım. Ama ne yapmam gerektiğini bilemiyordum—örneğin, ne versem hemen büyük bir hızla yiyip bitiriyordu: bu yararlı mıydı; neyi ne zaman ne kadar yedirmeliydim?... Gidip Eminönü’ndeki ‘pet’ dükkânlarına sordum, “Tavşan Besleyene Kılavuz” gibi birşey var mı, diye; “Yok” dediler. Dönüş vapurunda, kafamdan geçen çeşitli düşünceler (... “havuç sever”... “güney balkonu”... “tahta kutular içinde”... “günde bir tane verebilirim”... gibi) arasından “Tavşan besleyen havuç da yetiştirmelidir.” tümcesi çıktı. Bu hoşuma gitti; bir de eğretileyebileceğim bir alan açtı; sonradan ‘aynı minval üzre’ yazdığım tümcelerle bütünlediğim kitabın ilk tümcesi oldu—tavşanımı, artık başedemediğim bir hale gelince, götürüp profesyonel yetiştirici olan birilerine verip bırakmak zorunda kaldıktan sonra, bütünlendi, yayımlandı.`

daha önce birkaç kez belirttiğim üzere, türkiye edebiyatı ile ilgili bir kitapsever değilim. aslında bir bütün olarak türkiye kültürüyle.
bu yüzden birçok yazarı/ şairi tanımıyorum, bilmiyorum, ilgilenmiyorum. varlıklarından sadece denk gelirsem haberdar oluyorum, o da bir kısmının.
oruç aruoba isimli bu şair/ yazardan da uzun yıllar önce ekşi`de yazarken haberdar olmuştum. tavşan beslemiş olması hasebiyle, tam olarak tavşan trajedisi nedeniyle. 
yukarıdaki alıntı kendisinin bir röportajından.

cümle cümle inceleyeceğim: 
`Birgün, geri çeviremeyeceğim birisi, bana bir tavşan yavrusu armağan etti—hem de iki kez: birincisi ilk günün sabahına ölü çıkınca, ikincisini getirdi.` 
tavşan yavrusu hediye edilmiş bu zata, emanet edilmemiş, sahiplenilmemiş, armağan/ hediye edilmiş, bu noktada daha yazının başındayken zatın mentalitesini, hayvan haklarına yönelik bakış açısını anlamış bulunuyoruz, bu zata göre hayvanlar can değil, mal. satılabilir, hediye edilebilir, yazının sonunda göreceğimiz üzere terk edilebilir. 

`ilk yavru ölü çıkınca, ikincisini getirdi` - duygusuzluk, hayvanı can değil, mal olarak görme hali artık had safhada burada. `ölü çıkınca` ve `ikincisini getirdi`, duyup duyabileceğim en duygusuz iki ifade hayvanlara yönelik.

`tavşanımı, artık başedemediğim bir hale gelince, götürüp profesyonel yetiştirici olan birilerine verip bırakmak zorunda kaldıktan sonra, bütünlendi, yayımlandı.` -
tavşanını artık başedemeyeceği bir hale gelince götürüp damızlık/ et/ mezbaha vs türü bilumum sömürü düzeni içinde üretim/ satış/ kesim vs vs yapan profesyonellik peçesi ile saklanan bu sömürü yerine terk ediyor.
daha sonra zavallı güzelim, alıştığı evden, canlıdan ayrılarak eziyet göreceği yere terk edilen - bir eşya gibi - hem de eskimiş - bu tavşancana dair, yıllar boyu gelir ve ün elde edeceği kitabını yayınlıyor.

tavşancanla ilgili kendisini üne kavuşturan, kendisiyle özdeşleşen bir şiirinde de `patatesi/ elmayı daha kalın soymak demektir tavşan beslemek` gibi, hayvan sevgisinden bihaber varlıkları etkileyebilecek, ancak hayvan hakları savunucuları gibi hayvan sevgisini ve haklarını özümsemiş, her zerresinde hiss eden, kendisini bu sosyal sorumluluğa vakfeden insanlar için bu cümle yalnızca üzücü ve irrite edicidir, zira zat burada yine elmanın, patatesin kendisini değil, kabuklarını reva görmektedir evinde kendisi ile yaşayan bir canlıya. 
şiirin tamamını okumadım, herhangi bir edebi değeri haiz olduğunu düşünmüyorum okuduğum kadarıyla.

perihan mağden, hayvanlarına bakamayanlardan nefret ediyorum der, ancak göz göre göre bir canlının ölümüne sebep olanlara ne diyeceğimi hakikaten bilmiyorum diye de ekler.
aynı durumdayım bu şahısla ilgili ve aynı konumda. 
dünyasını değişmiş, bir canlıya bu tür bir akıbeti reva gören bu zat için ifade edebileceğim olumlu bir düşüncem yok.
bilakis, sonsuzluğa giden bir olumsuz duygu ve düşünceler silsilesi içindeyim kendisine karşı.
savaş ay için de aynısını hissetmiştim.
yaşarken kendi dışımızdaki, canlılara da sevgi ve şefkat gösterelim, ki olumlu anılalım. bu şekilde değil.