Tavşan Hastalıkları - 1. yazı

bağırsak ve karaciğer formu olmak üzere iki formu bulunan ve tedavi edilmediğinde veya gerekli şekilde yada türkiye'de faaliyette bulunan veterinerlerin kedi ve köpek hastalıklarında uzmanlaşması ve üzerlerinde gereksiz yere milyonlarca deneyler yaparak işkence etmelerine rağmen, kedi ve köpek gibi pet hayvanı olarak beslenen tavşanların hastalıkları ve tedavisi hususunda bilgi sahibi olmayan ve bilgi sahibi olmadıklarını da gayet pişkince itiraf etmekten çekinmeyen veterinerlerin, sıkça görüldüğü üzere yanlış tedavi uygulaması durumunda tavşanlar için öldürücü olabilen koksidiyoz hastalığının da içinde bulunduğu tavşanlara özgü hastalıklar.
daha önce de belirttiğim gibi türkiye'de fakülteler de dahil, özel ve kamu veteriner kliniklerinde tavşan sahipleri büyük bir çaresizlikle karşılaşmakta, türkiye'deki veterinerlerin sadece kedi ve köpek hastalıkları alanında uzmanlaşmayı seçmesi nedeniyle hasta tavşanlarını tedavi ettirememekte, hatalı ve eksik tedavi veya tedavisizlik nedeniyle tavşanlarını kaybetmektedirler. hayvan hakları alanında uzman bir hukukçu olarak az da olsa hasta tavşanını veteriner kusuru nedeniyle kaybeden hasta yakınları ile karşılaşmakta ve bu nedenle bu hususta doğru tedavinin uygulanmasına yönelik bilgi sahibi olmaktayım. "az da olsa" ile kastım şu: bu tür vakaların son derece yaygın olmasına rağmen, türkiye'de hayvana verilen değerin azlığı sebebiyle, hasta petini veteriner hatası sonucunda kaybeden insanların hukuki yollara başvurmamasıdır, bu tür vakalarda maalesef çok az insanın hukuki yola başvurarak veteriner hatası sonucunda kaybettiği hasta evcilinin hakkını aramaktadır.
özetle, bu hususta uzun süreli araştırmalar ve çalışmalarım sonucunda edindiğim bilgi ve tecrübeyle tavşan hastalıklarına yönelik doğru tedavi yöntemlerini tavşan sahiplerine yardımcı olması ve yol göstermesi amacıyla bu başlık altında aktaracağım.
veteriner hatası ile hasta tavşan, kedi, köpek v.s. evcilini kaybedenlerin takip etmesi gereken hukuki yolu bir başka entrymde göstereceğim.

koksidiyoz belirttiğim gibi tavşanlar için son derece ölümcül bir hastalıktır. bu hastalığın tespiti tavşanın dışkısının laboratuvar tahlilleri ile yapılmaktadır. genellikle olduğu üzere pet shop'tan bir tavşan alındığında, ilk yapılması gereken tavşanın dışkısını bulunduğunuz ildeki varsa veteriner fakültesi laboratuvarında, fakülte yoksa en kapsamlı hayvan hastanesinde tahlil ettirmektir.
tahlil sonucunda tavşanınızın koksidiyoz hastası olduğu ortaya çıkarsa, bu durumda tavşan hastalıklarında bilgili bir veteriner bulup ondan tedavi yöntemini öğrenin. muhtemelen, tavşan hastalıklarında bilgili bir veteriner bulamazsanız (ki, mesleki deneyimimle bulunmayacağından eminim) koksidiyoz hastalığının tedavisinde olumlu sonuç vermiş bulunan bu tedavi yöntemini uygulayın:
1. baycox ilacını edinerek tavşanın kilosuna göre dozu ayarlayarak ağızdan şırınga ile vermek suretiyle tedaviye başlayın. baycox ilacı toltrazuril diye bir etken madde içermektedir, tavşan koksidiyozunda son derece etkilidir, genelde 3-5 günlük bir uygulama tavşanı tamamen iyileştirmekte, dışkı tahlillerinde koksidiyoz belirtilerine rastlanmamaktadır.
2. koksidiyoz hastalığının ortaya çıkardığı sekonder (ikincil) enfeksiyonların önlenmesi için bactrim iğnesi yine tavşanınızın kilosuna göre dozaj ayarı yapılarak uygulanır.
3. nekahat döneminde iştahsız olduğu için yiyecek ve su tüketmekten kaçınan tavşanınıza destekleyici olarak b12 vitamin ampulü uygulanır. berovit ve armavit b gibi vitamin kompleksleri bunun için idealdir. su tüketiyorsa suyuna da damlatılarak uygulanabilir, ama etkili sonuç vermesi bakımından iğne olarak uygulanması daha iyi.

bana ulaşan bir vakada (hatalı koksidiyoz tedavisi sonucunda tavşanın kaybının hukuki yoldan takibinin yapılması) baycox gibi bu hastalıkta son derece etkili ilacı değil, bilgisizliği sonucunda (sulfamezatin uygulanmış bu vakada ve başarısız olunmuş tedavide) tavşan kaybedilmiş. buna göre tam 10 gün boyunca sulphamezatin ilacı uygulanan koksidiyoz hastası tavşanın tahlil sonuçlarında hastalık yapıcı oositlerin son derece fazla olduğu, hiç bir şekilde azalmadığı görülmüş, bu tavşanın kaybından sonra bilgisiz veterinerin bu başarısız tedavisinden vazgeçilmiş, parazit uzmanı bir veteriner hekimin önerisiyle baycox'a başlanmış ve diğer tavşan bu tedavi sonucunda kurtulmuş).
özetle, koksidiyoz tedavisinde bu yöntem son derece başarılı sonuçlar vermiş bir yöntemdir, tavşan dostlarına böyle bir vakayla karşılaşmaları durumunda bu yöntemi takip etmelerini önermekteyim.

önemli: tavşanlar yapıları gereği hareketli ve sürekli yiyecek ve su tüketen hayvanlardır. bir tavşan sahibinin tavşanının uzun süreli durağanlığı, sabit şekilde oturması veya yatması, özetle hareketsiz kalması, bir kaç saat içinde yiyecek ve su tüketmemesi gibi olumsuz durumları tespit etmesi halinde yapması gereken ilk işlem hemen tavşanı taşıma çantasına koyarak tavşan hastalıkları alanında bilgili bir veteriner hekime yada bir veterinerlik fakültesine götürmektir. burada uzman hekimler gerekli tetkik, tahlil, muayene, teşhis ve tedavileri yapacaklardır. tavşan hastalıkları alanında uzman veteriner hekim ve veterinerlik fakültesi öğretim görevlisi veteriner hekimlerinin önerilerini dikkate almak ve onların uygun gördükleri tedavileri uygulamak gerekmektedir. bu tür bir uzman veteriner hekimin bulunmaması, veterinerlik kliniklerine ve fakültelere gidilmesine rağmen veteriner hekimlerin tavşan hastalıkları alanında bilgi sahibi olmadıklarını belirterek tedaviden kaçınması, tavşanın kaybedilme noktasına gelinmesi halinde önerim, güvenilir yabancı kaynaklar (çeşitli bilimsel makaleler, tavşanlar alanında uzman veteriner hekimlerin önerileri ve de yerli ancak çok güvenilir kaynaklar - başarıyla ulaşmış tedavi örnekleri gibi) dikkate alınarak tavşanın kurtarılmaya çalışılmasıdır.
hiç bir şekilde bir veteriner kliniği veya veteriner fakültesine başvurulmadan, ilk kaynak olarak internet bilgilerinden yararlanılmaması gerektiğini, mutlaka ilk önce hasta tavşanın uzman veteriner hekim ve en iyisi veteriner fakültelerine götürülmesi gerektiğini evleviyetle bildiririm.
kedi ve köpeklere göre çok daha uygun fiyata alınmış olması hasebiyle tavşanına fazla masraf yapmak istemediği için veterinerliklere müracaat etmeyip, kendi kendine tedavi etmeye çalışmak veya veterinerliklere götürülmesine rağmen, yine aynı nedenle veteriner hekimin talep ettiği tetkiklerden kaçınmak gibi davranışların hasta sahibinin hukuki sorumluluğunu ortaya çıkaracağını belirtirim. tavşanlar da kedi ve köpekler gibi değerli hayvanlardır, yaşam hakları vardır ve hastalanmaları halinde hasta yakınları tarafından veterinerliklere götürülerek tedavi ettirilmeleri zorunludur.
aksi takdirde tavşan sahibinin hukuki sorumluluğu ortaya çıkar: hayvana sahibinin eziyet etmesi.